مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

دوره ٨ جلدی کتاب لوامع صاحبقرانی: شرح فارسی من لا یحضره الفقیه: آقا بزرگ تهرانی مؤلف کتاب الذریعة الی تصانیف الشیعه می‌نویسد: کتاب لوامع صاحبقرانی همان کتاب لوامع قدسیه است. آنرا به این نام نامیدند زیرا مؤلف آن را به درخواست شاه عباس اول صفوی ملقب به صاحبقران نگاشته است.... کتاب لوامع قدسیه نوشته مجلسی اول شرح کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق بوده و این کتاب به زبان فارسی است. کتاب طهارت، صلات، زکات، حج و زیارات تا آخر ابواب حقوقی و فروض جوارح در سه جلد آمده که تاریخ پایان نگارش آن سال ۱۰۶۶ هجری قمری بوده و نصف کتاب من لا یحضر است... بعد از آنکه شرح عربی من لا یحضر به نام روضة المتقین را به ایشان عرضه داشت و ایشان درخواست نگارش شرح فارسی را نیز علاوه بر آن نمود.

پیدایى گرایش‏هاى نقلى و عقلى در میان مسلمانان ناشى از توجه خاص هرکدام به برخى از آیات بود که این آیات، برخى مؤید عقل هستند و بعضى مؤید تعبد. این اختلاف نگرش به قرآن، سبب شکل‏گیرى دو مکتب معتزله و اشاعره در اهل سنت و دو گرایش اصولیون (عقل‏گرایان) و اخباریان (نقل‏گرایان) در شیعه شد که خود زمینه بسیارى از منازعات مذهبى، اجتماعى و حتى سیاسى را فراهم ساخت. فرآیند تطور نگرش عقل‏ گرا در مذهب امامیه از قرن چهارم و از حوزه بغداد آغاز شد و با غلبه بر مکتب قم و رى، سیطره علمى و عقیدتى خود را تا قرن یازدهم استمرار بخشید؛ اما تحولات علمى و سیاسى در این دوره، سبب احیاى اندیشه اخبارى‏گرى در جوامع علمى شیعه شد، به طورى که در قرن دوازدهم در اکثر جوامع علمى ایران، عراق و بحرین، گرایش ‏اخبارى‏گرى غلبه یافت؛ ظهور علامه وحید بهبهانى و اقدامات علمى و عملى گسترده او، و نیز تلاش‏هاى شیخ مرتضى انصارى سبب افول این جریان شد.